CZARNA OWCA

Scenariusz: Bartosz Kozera

Reżyseria: Aleksander Pietrzak

To lekki, ciepły i zabawny film z wartościowym przesłaniem. Pokazuje kilka osób, które muszą poukładać swoje życie i zdecydować, na czym najbardziej im zależy. To opowieść o rodzinie, która musi dojrzeć. Obietnica jest bardzo atrakcyjna, ale zobaczmy, jaka jest egzekucja tej obietnicy.

Zdaje się, że protagonistą jest Tomek. Zdaje się tak, ponieważ jest młody, zajmuje najwięcej miejsca na ekranie i od początku przez niego poznajemy pozostałych bohaterów. Ale to fałszywa obietnica. Protagonistą jest jego ojciec, Arek. Tomek okazuje się być tylko postacią centralną. Nie tak aktywną i nie tak interesującą. Ale to druga fałszywa obietnica. Arek znika na końcu opowieści, a protagonistą w trzecim akcie okazuje się Tomek.

Jeśli założeniem było stworzenie bohatera zbiorowego, to ta opowieść nie buduje takiego wrażenia, ponieważ ta rodzina nie działa jak bohater zbiorowy, czyli bohater, który ma jeden cel i wszyscy członkowie zbioru biorą udział w realizacji tego celu. Przeciwnie, ta rodzina ma rozbieżne cele i dlatego pojawiają się między nimi atrakcyjne konflikty.

AREK

1 ZWYKŁE ŻYCIE
Nieudacznik, ale zdeterminowany. Stara się zdobyć pieniądze, pożyczając od syna. Stara się zdobyć pieniądze, idąc do nowej pracy. Nocami majsterkuje pierścionek dla ukochanej żony, ale nie wie, że Magda jest lesbijką. Arek jest osobą, która jest najbardziej aktywna i która ma największą stawkę.

2 ZABURZENIE
W pierwszych kilkunastu minutach to on ma największy problem. Traci miłość życia, świat mu się rozpada.

3 DECYZJA
Arek próbuje ułożyć sobie życie bez Magdy. To jest główne pytanie dramaturgiczne: „Czy uda mu się ułożyć sobie życie?”

4 PRZESZKODY
Arek ma na swojej drodze wiele przeszkód, a ich pokonywanie wypełnia cały film:
• Jest nieatrakcyjnym mężczyzną w średnim wieku. Nie wie, co to fitness, style, haircut.
• Zaprasza Justynę na randkę na łyżwy, ale nie umie jeździć.
• Zabiera na randkę ojca, ale go gubi.
• Jego syn chce zostawić swoją dziewczynę w ciąży.
• Syn nie umie się opiekować dziewczyną w ciąży.
• Spada z drabiny i rozwala sobie kolano.
• Ma niezamkniętą relację z byłą żoną Magdą, przez co Justyna go zostawia.

5 PRZEMIANA i 6 KULMINACJA
W wyniku pokonywania tych przeszkód Arek chyba czegoś się uczy, ale nie wiadomo, czego, bo w filmie nie ma kulminacji jego prób ułożenia sobie życia. Arkowi umiera ojciec, jest jakaś przypadkowa scena z ciocią na stypie, potem Arkowi rodzi się wnuk, a pół roku później Arek jest już ze wszystkim pogodzony i ma nową ukochaną. Jak to się stało? Co on musiał zrozumieć, żeby zamknąć relację z Magdą? Moment, gdy przed wnukiem akceptuje dziewczynę swojej żony nie wygląda na przekroczenie, tylko efekt wcześniejszego przekroczenia. Dlaczego Arek nie chciał odzyskać Justyny? Dlaczego nie ma kulminacji jego walki o szczęście?

TOMEK

1 ZWYKŁE ŻYCIE
Udacznik, ale niezdeterminowany. Jego kanał na Youtube bez dziadka stracił popularność i Tomek stara się znaleźć nową formułę kanału. Nocami oszukuje swoją dziewczynę, żeby mieć z nią seks, ale nie wie, że Aśka nie jest z nim szczęśliwa. Nie zależy mu na związku, jego stawką jest tylko kariera jutubera.

2 ZABURZENIE
• Choroba dziadka nie jest zaburzeniem, ponieważ Tomek prawie nic nie robi ze swoim kanałem. Sam mówi, że zrobił prezentację i teraz tylko czeka na odpowiedź.
• Rozstanie z Aśką nie jest zaburzeniem, ponieważ Tomek dalej żyje w ten sam sposób.
• Rozstanie rodziców nie jest zaburzeniem, ponieważ Tomek dalej żyje w ten sam sposób.
• Nawet ciąża jego byłej dziewczyny nie jest zaburzeniem, ponieważ Tomek dalej żyje w ten sam sposób. (To jest super zaskoczenie, ale buduje jeszcze większy dystans do Tomka i zbliża nas do Arka. Widz zawsze będzie najbardziej zainteresowany osobą, która czuje, że ma problem).
• Zaburzeniem jest ojciec, który pozbawia go rocznej wycieczki dookoła świata. To następuje dopiero w 50 minucie, czyli w połowie opowieści.

3 DECYZJA
Tomek podejmuje decyzję, że zostanie przez dwa tygodnie, a potem wyjedzie spełniać marzenia. Ale ta decyzja nie buduje pytania dramaturgicznego, ponieważ Tomek nie stara się nic osiągnąć, tylko czeka na konkretną datę w kalendarzu. Więc my, widząc bierną postać, jesteśmy do niej zdystansowani i też tylko czekamy, kiedy ta postać zrozumie to, co my już wiemy: nigdy nie wyjedzie.

4 PRZESZKODY
Tomek nie ma prawie żadnych przeszkód na drodze do realizacji tego celu:
• Aśka go krytykuje, ale sama mówi, że niczego od niego nie oczekuje.
• Inwestor nie wysyła nikogo na jego miejsce, tylko wszyscy czekają na jego wyjazd.
• Rodzice zdają się pogodzeni z tym, że ich głupi syn za dwa tygodnie chce porzucić swoje nienarodzone dziecko.

Jest jedna przeszkoda:
• Ciąża Aśki jest zagrożona. Ale nie wiadomo, co to znaczy, a dalej ten wątek zostaje porzucony. Nikt w żaden sposób nie walczy z tym zagrożeniem i zagrożenie samo znika, nie wiadomo kiedy. Do tego problem z ciążą w tej wersji działa przeciwko tej opowieści, bo pokazuje, że jakby ciąża była w porządku, to Tomek by wyjechał i porzucił swoje dziecko. Więc to nie on się czegoś uczy, to rzeczywistość decyduje za niego.

5 PRZEMIANA
Tomek dojrzewa do odpowiedzialności za najbliższych. Przestaje być egoistą. Uczy się, że rodzina jest ważniejsza niż kariera. Ale nie uczy się tego w wyniku pokonywania przeszkód, tylko w wyniku czekania. Po prostu tak długo siedział z Aśką, że się w niej zakochał.

6 KULMINACJA
Ponieważ Tomek jest bierną postacią, która nie walczy o możliwość wyjazdu, to nie ma kulminacji tej walki. Nie ma też kulminacji przeciwnego celu, który Tomek mógłby sobie wyznaczyć w wyniku przemiany, czyli powrotu do rodziny. Tomek po prostu wraca i wszyscy łatwo go przyjmują. Po drodze zostaje uderzony przez auto, co jest super zaskoczeniem, ale nic z tego nie wynika.

Najważniejszy moment tej opowieści to, gdy Tomek wzrusza się w aucie na lotnisko i decyduje, że jednak nie wyjedzie i zostanie z rodziną. Jeśli ten konkretny moment jest najważniejszy, to znaczy, że to jest opowieść o Tomku, który dojrzewa do odpowiedzialności. Jeśli to jest opowieść skupiona właśnie na tym procesie, to ten proces zaczyna się dopiero w połowie filmu. Czyli, biorąc pod uwagę, o czym ten film tak naprawdę jest, ekspozycja trwa 50 minut. Trwa tak długo, że widzowie uznają, że inna postać jest ważniejsza niż Tomek i że to opowieść skupiona na innym procesie: na układaniu sobie życia po rozpadzie 25-letniego małżeństwa.

POZA TYM:

Znika Magda. Chciała pomagać Aśce, a potem wcale jej nie odwiedza, nie dzwoni, nie chce pomagać. Co dalej z jej uzależnieniem od leków? Co dalej z jej karierą po stracie pracy? Czy stała się dumną lesbijką?

Dziadek to nie postać, tylko ograniczenie. Nikt nie ma z nim bliskiej relacji, on też nie ma żadnych potrzeb. Wyprowadzanie dziadka na spacer, mycie go albo używanie jako ciasteczkowej wróżki to nie jest relacja. Tomek wcale nie przeżywa, że już nie może z nim robić szaleństw na youtube i że traci ukochanego przyjaciela. Dlaczego nie zrobił o nim takiego ładnego filmu na swój kanał, jaki zrobił na rocznicę rodziców? Arek zaczyna się przejmować tą relacją dopiero, gdy się skończyła. Ale na stypie już jest spoko.

Wypowiedzi Tomka do widzów tylko udają subiektywne wypowiedzi bohatera, a naprawdę są głosem obiektywnego narratora. W najważniejszych momentach nie poznajemy myśli Tomka. Nie wiemy, jak dokładnie się czuje, gdy ojciec każe mu porzucić marzenia i opiekować się dziewczyną, której nie kocha, albo gdy musi żegnać ukochanego dziadka, współautora swojego youtubowego sukcesu. Tomek przemawia do nas zza kadru tylko, kiedy autorzy mają potrzebę porządkowania informacji.

Jeśli ta analiza czegoś Cię nauczyła, rozważ wsparcie 5 zł:

Zapraszam do obserwowania:

Nieskończone teksty

Zapraszam też do przeczytania innych analiz:

TEŚCIOWIE

Przez pół filmu nic się nie dzieje i jest nudno. Potem dzieje się dużo i opowieść jest angażująca, ale na końcu najważniejsze wątki są urwane. Jest wrażenie, że to opowieść na krótkometrażowy film.

SWEAT

Czy to opowieść o kobiecie, która desperacko szuka bliskości i nie jest w stanie jej znaleźć? Czy jednak to opowieść o kobiecie, która jest egoistką i nie jest w stanie naprawdę otworzyć się na drugą osobę?

POWRÓT DO LISTY ANALIZ