KAMERDYNER

Scenariusz: Mirosław Piepka, Michał S. Pruski, Marek Klat

Reżyseria: Filip Bajon

Konflikt jest podstawowym narzędziem budowania zaangażowania widza w opowieść. Konflikt jest pytaniem, na którego odpowiedź może czekać widz: Uda się czy nie uda? Zrobi to czy nie zrobi? Będzie tak, jak chce ta, czy tak, jak chce tamta? Konflikt jest obietnicą, że widz nie zanudzi się na śmierć. Niestety autorzy "Kamerdynera" przez 150 minut nie złożyli mi ani jednej takiej obietnicy. Zamęczali mnie ładnie przebranymi aktorami, którzy w ładnych domach i plenerach nic nie robią. W tym filmie jest 45 lat wydarzeń (w tym dwie wojny), ale nic się nie dzieje.

W poszukiwaniu konfliktu spójrzmy na przebieg opowieści z perspektywy głównego bohatera. Każdy punkt to jeden brak konfliktu:

Mateusz dorasta w domu Kraussów. Czy wie, że nie jest ich synem? Czy wie, że jest synem hrabiego i służącej? Czy hrabia się do tego przyznaje? Czy Mateusz ma z tym jakiś problem? Czy czuje się kochany, czy obcy?

Mateusz od początku jest traktowany przez hrabiego gorzej niż jego rodzeństwo, Kurt i Marita. Czy Mateusz wie, dlaczego tak jest? Czy konfrontował się kiedyś z ojcem? Czy próbował się do niego zbliżyć, zdobyć jego miłość lub zaufanie?

Mateusz zostaje wysłany do gorszej szkoły niż jego rodzeństwo. Czy protestuje? Czy stara się przekonać hrabiego, by dał mu szansę? Czy cierpi, że nie otrzyma dobrej edukacji? Czy matka Mateusza sprzeciwia się hrabiemu? Czy wcześniej toczyli spory na temat jego wychowania?

Mateusz wraca po kilku latach i ma listy, które pisał z Maritą i Kurtem. Później wraca Kurt i okazuje się, że nie cierpi Mateusza. Czy Mateusz rozumie, z czego wynika ta niechęć? Czy wie, kiedy to się zmieniło? Czy stara się pogodzić z bratem, z którym dorastał? Czy w ogóle ma jakiś problem z tym, że brat go nienawidzi?

Mateusz zakochuje się w Maricie. Czy on myśli, że to jego siostra, pół-siostra, czy przybrana siostra? Czy w związku z tym ma jakiś dylemat moralny? Czy Marita wie, że jej kochanek jest synem jej ojca? Czy Mateusz musi w jakiś sposób starać się o tę miłość?

Mateusz traci ukochaną, gdy matka każe jej wyjechać. Czy wzrusza go to rozstanie? Czy próbuje ją jakoś zatrzymać?

Mateusz zgadza się na rodzinną degradację i zostaje kamerdynerem. Czy kocha tych ludzi i cierpi, że oni jego nie kochają? Czy zgadza się, bo w duchu poprzysięga im zemstę? Czy ma jakiś plan na swoje dalsze życie?

Mateusz nie ulega prowokacjom Kurta i później jest świadkiem, że jego brat prawie się zabija. Czy ma jakieś wyrzuty sumienia z tego powodu? Czy czuje, że mógł coś zrobić inaczej? Czy cieszy się, że jego wróg prawie zginął? Czy ktokolwiek oskarża Mateusza o to, co się stało?

Mateusz pozwala Kurtowi na poniżanie go. Czy to dlatego, że ma wyrzuty sumienia z powodu próby samobójczej? Czy to poniżanie sprawia mu ból?

Mateusz ma romans z Maritą, która go kocha. Czy on musi w jakiś sposób starać się o tę miłość?

Mateusz zostaje pobity przez Kurta i jego znajomych, ale nie zdradza go policji. Czy Mateusz kocha brata i nie chce go skrzywdzić? Czy boi się jego zemsty, jeśli go wyda? Czy ma własny plan zemsty? Czy jest wrogiem policji i nie pójdzie na współpracę?

Mateusz gra na ślubie Marity. Czy próbował nie dopuścić do tego ślubu? Czy miał dla niej inną propozycję na życie? Czy w dniu jej ślubu ma poczucie, że coś zrobił źle i przegrał?

Mateusz przyjmuje pracę w tartaku i opuszcza dwór. Czy musiał w jakiś sposób starać się wyrwać z tej rodziny? Czy porzucenie ich było emocjonalnie trudne? Czy ma jakiś plan na swoje dalsze życie?

Mateusz idzie do hotelu do Marity na seks. Czy on wcześniej jakoś walczył o tę miłość? Czy znów wchodząc w ten romans, ma jakiś dylemat? Czy miał jakiś plan, gdyby ona nie zaprosiła go do hotelu?

Mateusz zostaje sam, gdy jego ukochana w ciąży jedzie do swojego męża. Czy on cieszy się z tego dziecka? Czy żal mu, że nie zobaczy jego narodzin? Czy ma dla Marity jakąś propozycję wspólnego życia? Czy próbował ją zatrzymać?

Mateusz zabija żołnierza SS (dawnego nauczyciela muzyki), który zabił Kaszubów, jego bliskich. Czy Mateusz napotkał jakieś przeszkody w trakcie planowania tego zamachu? Czy w ogóle go planował, czy zrealizował go przypadkiem? Czy ma jakiś moralny dylemat związany z zabijaniem innych ludzi?

Mateusz jest przez hrabiego awansowany na równego sobie. Czy cieszy się z tego? Czy musiał się o to starać? Czy wybacza hrabiemu, że 20 lat wcześniej go zdegradował? Czy to zmienia jego relację z surowym ojcem?

Mateusz nie ucieka przed Rosjanami z Maritą i dzieckiem. Zostaje z matką, która zostaje z chorym ojcem. Marita ma pretensje, że Mateusz ją porzuca. Czy on naprawdę ją porzuca i nie planuje do niej dojechać za kilka dni? Czy porzucając ją, naraża ją i dziecko na jakieś niebezpieczeństwo? Czy ma jakiś plan związany z matką i chorym ojcem? Czy ma jakiś moralny dylemat związany z tym rozstaniem? Czy rozważa, żeby siłą wziąć ojca ze sobą, bo on i tak umrze, a tak może matka przeżyje?

Mateusz cudem unika śmierci, bo gdy Rosjanie zabijali jego ojca i matkę, on poszedł po naftę. Czy Mateusz musi jakkolwiek walczyć o życie? Czy cierpi, że zostawił rodziców w niebezpieczeństwie i nie pomógł im w walce z Rosjanami?

Mateusz, najbiernieszy człowiek ziemi kaszubskiej, wygłasza monolog o tym, jak Kaszubom zawsze było ciężko. Czy autorzy wiedzą, jak mi było ciężko przez te 150 minut?

Mateusz przez 45 lat swojego życia nie podjął żadnej decyzji, której konsekwencją byłoby jakieś działanie. Nie jest jasne, jak chciał, żeby wyglądało jego życie i co czuł, gdy coś mu odbierano albo gdy coś zyskiwał. Nie musiał o nic walczyć, niczego się nie nauczył. To jest pusta postać.

Poza tym:
Skoro Kaszubi mówią po kaszubsku, to dlaczego Niemcy mówią po polsku? Skoro wszyscy mówią po polsku, to czy wszyscy są Niemcami, czy w tej opowieści są jacyś Polacy?

Jeśli ta analiza czegoś Cię nauczyła, rozważ wsparcie 5 zł:

Zapraszam też do przeczytania innych analiz:

KLER

Najlepszy scenariusz 2018 roku, znakomite zarządzanie informacją i konfliktem. Jest jednak kilka małych problemów i pytanie o wiarygodność przesłania.

JULIUSZ

Przez pół filmu nic się nie dzieje, a jak już bohater zaczyna coś robić, to po 20 minutach przerywa i główny konflikt rozwiązuje jego ojciec poza ekranem.

POWRÓT DO LISTY ANALIZ