SIMONA KOSSAK

Scenariusz: Adrian Panek

Reżyseria: Adrian Panek

Co buduje zaangażowanie widzów w taką opowieść? Czy konflikt jest potrzebny? Czy oglądamy ten film z domyślnym nastawieniem „ciekawe, co będzie dalej?”, czy wystarczy nam nastawienie „miło jest pobyć w tym świecie z tą bohaterą”?

KONSTRUKCJA

1 ZWYKŁE ŻYCIE

Simona jest pewną siebie, asertywną kobietą w patriarchalnym społeczeństwie. W miłości naiwna, daje się wykorzystywać złym mężczyznom. Najmłodsza w rodzinie wielkich malarzy Kossaków, ma dość ciągłych nawiązań do sławnych przodków. Nie pasuje do swojej rodziny, ale troszczy się o swoją siostrzenicę Asię. W 1970 roku kończy studia i wbrew woli zaborczej mamy wyjeżdża z Krakowa do puszczy białowieskiej.

2 ZABURZENIE

Pewnego dnia przybywa do puszczy i otrzymuje od leśnika Batury misję badania diety saren i opisania jej w swoim doktoracie.

Ta misja nie jest angażująca, ponieważ nie wiadomo:
1. Jaki jest plan, czyli co trzeba zrobić, żeby napisać doktorat.
2. Dlaczego to jest trudne, czyli jakie przeszkody trzeba pokonać, żeby napisać doktorat.

3 CEL

Ponieważ nie wiadomo, jakie są podstawowe elementy konfliktu, to nie ma konfliktu. Czyli na tym etapie opowieści widzowie nie myślą „Czy Simonie uda się napisać doktorat?”.

Konflikt zostaje zawiązany w połowie filmu, około 50 minuty. Wtedy zły Batura każe napisać oszukany doktorat. Wcześniej może być wrażenie, że nic się nie dzieje. Chociaż miło jest odkrywać białowieskie życie razem z Simoną, to przez pół filmu widzom może być nudno.

Zawiązanie konfliktu buduje dylemat bohatery: życie saren czy przygoda w puszczy. Pojawia się główne pytanie filmu „Co wybierze Simona?”

4 PRZESZKODY

Ten atrakcyjny dylemat rozwija się w nieatrakcyjny sposób. Simona spędza kolejne lata w swoim raju i nie musi podejmować żadnej decyzji.

Zły Batura grodzi jej zwolnieniem z pracy i zapowiada, że nigdzie nie znajdzie nowej. Ale nie kontroluje jej i przez lata nie każe jej pokazywać fragmentów doktoratu. Jest niezwykle niegroźnym antagonistą.

Przeszkodą może być brak uwzględnienia Simony w testamencie mamy. Simona nie ma żadnego majątku. Jednak my nie znamy tego świata, nie wiemy, że młoda dziewczyna po studiach biologicznych nie znajdzie satysfakcjonującej pracy, żeby się utrzymać. Zatem strata rodzinnego majątku nie jest argumentem, który waży w jej dylemacie i pcha ją w stronę oszukania doktoratu. Na ekranie nie ma też żadnej reakcji, która wskazywałaby nam, że Simona jest pchnięta w tę stronę.

Romans i bolesne rozstanie z Leszkiem nie jest połączone z głównym wątkiem pisania doktoratu. Jej cierpienie nie wpływa na skuteczność jej badania i na jej relację z wrogiem Baturą. Potem Leszek wymyśla, żeby w sprawę walki o sarny zaangażować media, ale efekt tego jest żaden: Simona nic nie zyskuje, a Batura nic nie traci i nie zmienia swojego szantażu.

W połowie filmu Simona nawiązuje relację z wnuczką szeptuna, która odkrywa przed nią zaczarowany świat psychodelików. Ta atrakcyjna relacja też nie ma znaczenia dla jej procesu wybierania między sarnami a fantazją życia w puszczy.

5 PRZEMIANA

Kilkuletnia przygoda w sarnami, niegroźna potyczka z Baturą i niesymetryczna relacja z Leszkiem zdają się niczego nie uczyć bohatery. Simona na początku niczego się nie boi i robi wszystko po swojemu. Na końcu tak samo niczego się nie boi i robi wszystko po swojemu. W międzyczasie zbuntowała się przeciwko mamie, ale buntowała się przeciwko niej już wcześniej, gdy wbrew jej woli wyjechała z Krakowa.

Apodyktyczna mama przyjeżdża na wakacje i ogłasza: Batura zły, Leszek też zły. Simona nie wierzy, ale okazuje się, że mama miała rację. To gorzkie zderzenie z rzeczywistością niczego nie uczy bohatery. Ona nie staje się bardziej nieufna, przenikliwa, wymagająca.

Simona obiecuje Asi, że ją zabierze z przemocowego domu, ale przez lata nic nie robi. Jednak nie wiadomo, dlaczego porzuciła pragnienie ratowania siostrzenicy. To mogłoby pokazywać jej zamykanie się na problemy innych i skupienie się na wygodnym życiu z kochankiem w białowieskim raju. Gdyby Simonie opłacało się nie walczyć o Asię, to by ważyło w jej głównym dylemacie.

Bohatery nie zmienia nawet kilka lat patrzenia na zwierzęta. Ona nie inspiruje się ich zachowaniami. Nie staje się dzięki nim bardziej ufna, solidarna, asertywna.

Jedyna wyraźna zmiana to zaakceptowanie potrzeby braku monogamii swojego ukochanego. Jednak to nie jest proces dojrzewania do asertywności, tylko dojrzewania do konformizmu. Jest jasne, że Simona pragnie miłości, bliskości, wyjątkowości i wynikającej z nich monogamii. Ale w tym świecie faceci są, jacy są, więc konformistycznie zadowala się Leszkiem.

6 KULMINACJA

Ponieważ Simona od początku jest asertywną osobą i nie uczy się niczego w opowieści, to nie ma zaskoczenia, co wybierze w kulminacji. Bohatera nie ma wahania przed ostateczną decyzją o skończeniu doktoratu. Jej pewność siebie na obronie jest taka sama, jak kilka lat wcześniej pewność siebie na obronie pracy magisterskiej. Jeśli bohatera nie musi się zmienić, żeby wygrać swoją bitwę, to oglądanie tej bitwy jest mniej angażujące.

Obrona doktoratu zdaje się dodatkowym elementem opowieści, który sztucznie próbuje zbudować kulminacyjne napięcie. Przez cały film nie było pytania „Czy Simonie uda się obronić doktorat?”, tylko „Co wybierze Simona?” Przez to nie wiadomo, jaka jest stawka tej obrony. Ona już została zwolniona przez Baturę, pożegnała się z zwierzętami i będzie szukać pracy w innym miejscu. Co bohatera może wygrać, jeśli przekona leśnych patriarchów? Co może stracić? Nie wiadomo nawet, czy może wygrać życie saren, bo nie zostało zbudowane połączenie: przyjęty doktorat = nowa polityka Lasów Państwowych.

INTRYGA ANTAGONISTY

Batura biegnie przez las do Simony, zaskoczony jej doktoratem. Dlaczego przez kilka lat nie chciał przeczytać roboczych wersji?

Batura mówi Simonie, że mieli znaleźć sposób, jak ocalić puszczę. To nieudolna manipulacja czy to prawdziwe zagrożenie? Po obronie doktoratu Simony puszcza zdaje się niezagrożona. Jeśli to zagrożenie jest prawdziwe, to dlaczego Bautra przez kilka lat nie wytłumaczył swojej sarniej agentce, na czym to zagrożenie polega i czego od niej potrzebuje? Dlaczego nie chciał, żeby ona zrozumiała i uwierzyła w jego sprawę?

Leszek mówi, że obrazy Kossaków są sielskie, ale życie tak nie wygląda. Tak samo można powiedzieć o obrazie przedstawiającym Simonę. Wszystko jest miłe, łatwe, statyczne. Czy tak wygląda życie? Czy to jest angażujące?

Jeśli ta analiza czegoś Cię nauczyła, rozważ wsparcie 5 zł:

Zapraszam do obserwowania:

Nieskończone teksty

Zapraszam też do przeczytania innych analiz:

PUTIN

To niezwykłe osiągnięcie: wybrać postać, która wszystkich zainteresuje, i zrobić o niej film, który wszystkich znudzi. Przedstawiona na ekranie sekwencja wydarzeń nie daje się sklasyfikować jako opowieść, ponieważ nie posiada żadnej cechy opowieści.

NAPAD

Katalog elementów jest atrakcyjny. Polska weszła już w demokrację, ale bohater pozostał w komunizmie. Wie, kto napadł na bank, ale nie może tego udowodnić. Jednak te atrakcyjne pomysły nie zostały rozbudowane w spójne i angażujące procesy.

POWRÓT DO LISTY ANALIZ