TYLE CO NIC

Scenariusz: Grzegorz Dębowski

Reżyseria: Grzegorz Dębowski

Dlaczego ta opowieść zachwyciła krytyków i jurorów Festiwalu w Gdyni? W scenariuszu jest kilka powodów.

1 KONSTRUKCJA

Wszystko jest spójne i wszystko jest zrozumiałe. Wiadomo, kto jest bohaterem, jaką ma sprawę do załatwienia, dlaczego to jest trudne, jak to się kończy i jak załatwianie tej sprawy zmienia bohatera.

Jarek jest rolnikiem, który troszczy się o społeczność i odważnie sprzeciwia się cynicznemu politykowi Kołodziejowi. Podczas organizowanego przez niego protestu zostaje znalezione w gnojówce ciało jego kolegi Waldka. Jarek jest podejrzewany o udział w jego śmierci, media wprost go oskarżają, a rolnicza społeczność dystansuje się od niego. Jarek zostaje detektywem i postanawia rozwiązać zagadkę śmierci Waldka. W trakcie śledztwa wpada na trop intrygi palonych domów, za którą zdaje się stać jego zaprzysięgły wróg Kołodziej. Dlaczego Waldek zginął? Czy to przez potężnego Kołodzieja? Czy ten cyniczny polityk pali okoliczne domy, żeby tanio odkupić ziemię? Okazuje się, że nie! Bardzo ciekawe. Waldek sam się zabił i głupio wpadł w gnojówkę. Powiesił się, gdy Jarek i jego rodzina byli w domu. Na początku Jarek broni się przed oskarżeniem, a na końcu naprawdę czuje się winny. Oraz Kołodziej wcale nie jest bezwzględnym podpalaczem domów, tylko wsparciem dla osób, które mają dość życia w błocie i gównie. Nic nie jest takie, jak bohaterowi się zdawało!

2 BOHATER

Jarek jest bardzo atrakcyjnym bohaterem, ponieważ:

Jest w ciągłym ruchu. Chodzi, działa, załatwia, niczego się nie boi.

Jest ambiwalentny. Trochę dobry, a trochę zły. Troszczy się o zwierzęta i rodzinę ze spalonego domu, ale nie troszczy się o rodzinę ze swojego domu. Jest skromny i ma zasady, ale jest impulsywny i nieprzyjemny.

Jest postacią tragiczną. Zaklina rzeczywistość, że wieś jest solidarna, chociaż nie zebrał żadnych pieniędzy, a ksiądz jest okrutnikiem. Nie zgadza się na sprzedaż ziemi Waldka, bo ziemia to bezcen, ale nie ma żadnego pomysłu, jak pomóc jego żonie. Niszczy wesele kolegi, bo jest w tym samym tygodniu, co stypa. Jarek chce dobrze, ale (jak każdy konserwatysta) walczy o porządek, który musi przeminąć. Świat idzie w przyszłość, a on stoi w przeszłości.

Ten bardzo atrakcyjny bohater, prowadząc swoje śledztwo, boleśnie zderza się z rzeczywistością. Rozumie, że w walce o ideały wsi, jest sam. Rozumie, że zły polityk wcale nie jest zły. Kołodziej pomógł żonie Waldka (praca, pogrzeb, pieniądze na mieszkanie), gdy Jarek nie potrafił. Rozumie, że wieś się kończy i wszyscy inni już dawno to zrozumieli, dlatego albo się wyprowadzają, albo popalili swoje domy.

Jarek odkrywa, że Waldek powiesił się, gdy on był w domu. Rozumie, że nie potrafił mu pomóc, tak jak nie potrafi zatrzymać rozpadu wsi. Ale czy ten dumny tradycjonalista się zmieni? Na końcu nie jedzie na wesele kolegi, a potem jest ukarany przez wiejską społeczność wyrzuceniem gnoju na podwórko. Był ich liderem, a stał się wrogiem. W ostatnim ujęciu płacze. Jego świat się skończył. Czy odnajdzie się w nowym świecie? Jest na to szansa, ponieważ Jarek na końcu jest inną osobą niż był na początku. Poczucie odpowiedzialności za śmierć kolegi i kłótnie z żoną otrzeźwiły go w kwestii relacji. Odbudował swoje małżeństwo i relacje z dziećmi. Zaprasza do rodziny siostrzeńca geja, którego znienawidził jego brat. Jarek potrafi zrozumieć swoje błędy i potrafi się zmienić. Jego łza może oznaczać porażkę jako rolnika, ale może też być nadzieją na lepszą przyszłość. Teraz boli, ale wszystko będzie dobrze.

3 TEMAT

Opowieść portretuje koniec wsi. W ciągu kilku dni bohater przeprowadza nas z krainy solidarności i ziemskiej tradycji do krainy, w której 100% dzieciaków stąd wyjeżdża i wraca dopiero na pogrzeb rodziców. Nawet jego dzieci nie uczą się robić w polu. Za 10 lat z Jarka i jego rolniczych wartości zostanie tyle, co nic. Dobre, mocne.

WĄTPLIWOŚĆ

Jarek odkrywa lokalny spisek, który polega na tym, że wszyscy się wyprowadzają i wieś znika. Dlaczego, jako lider lokalnej społeczności i troskliwy sąsiad, nie odkrył tego wcześniej? Może koledzy wiedzieli, że się zdenerwuje, więc postanowili mu nie mówić. Więc dlaczego mówią mu teraz? Zdaje się, że ta dobrze wymyślona intryga nie ma wytłumaczenia, dlaczego dopiero teraz bohater wpada na jej trop. Prostym rozwiązaniem mogło być znalezienie jakiegoś tropu w rzeczach po Waldku, a potem dociskanie kolegów, którzy ostatecznie i niechętnie wyznają, że się wyprowadzają. Pomocny mógłby być komentarz żony Waldka, która, dopiero wyjeżdżając, mówi mniej więcej tak: „Nie powiedzieliśmy ci, bo cały czas byś nas atakował za to. Ciebie nie da się przekonać, ty tu zostaniesz nawet, jak będziesz sam w całej wsi.”

Jeśli ta analiza czegoś Cię nauczyła, rozważ wsparcie 5 zł:

Zapraszam do obserwowania:

Nieskończone teksty

Zapraszam też do przeczytania innych analiz:

BIAŁA ODWAGA

Pierwsze pół filmu to opowieść o Andrzeju i Bronce. Ale wybucha wojna i wątek niemożliwej miłości prawie znika. Drugie pół filmu to opowieść o Andrzeju, który koniunkturalnie przemienia się w nazistę. Dlaczego te dwie opowieści nie zostały połączone w jedną?

NIEOBLICZALNA

Uproszczenie gatunkowe (czyli stylizacja motywacji i zachowań postaci) jest tak wielkie, że dla widzów poszukujących prawdy dramatu (czyli skupienia na reakcjach bohaterów) wszystko w tym filmie jest niewiarygodne. Może ta opowieść nie ma dużo sensu, ale ma dużo seksu.

POWRÓT DO LISTY ANALIZ