CZŁOWIEK Z MAGICZNYM PUDEŁKIEM

Scenariusz: Bodo Kox

Reżyseria: Bodo Kox

Doceniam próbę stworzenia świata postapokaliptycznej Polski. Jednak nie rozumiem, jak działa ten świat, kim są bohaterowie, czego chcą i o czym to wszystko jest. Czyli nie rozumiem nic.

ADAM

Przez większość filmu nie wiemy o nim nic. Skąd przyjechał do Warszawy? Dlaczego przyjechał? Jaki ma do tego stosunek emocjonalny? Nie wiemy też najważniejszego, czyli jaką sprawę ma do załatwienia w Warszawie. Jaki on ma cel, który realizuje przez całą opowieść?

Skąd Adam ma to mieszkanie, w którym wcześniej mieszkał profesor Emfazy? Czy szukał tego mieszkania, nim przybył do Warszawy? Czy jest to niesamowity przypadek, że trafił właśnie tu? Jak długo on jest latach trzydziestych? Czy spędził lata tułając się po prawej stronie Wisły, czy dopiero teraz teleportował się do łódki?

Czy Adam cokolwiek pamięta z poprzedniego życia z lat pięćdziesiątych? Czy dopiero mu się to wszystko przypomina w tym mieszkaniu? Czy on tęskni do tego życia, czy cieszy się, że uciekł z PRL? Skoro był częstym gościem w domu Emfazego, to dlaczego nie zauważa, że brakuje jednego pokoju?

W jaki sposób dostał pracę w korporacji i po co w ogóle mu ta praca? Czy dostanie pracy było trudne? Czy pracy jest tyle, że brakuje pracowników? Po co ta korporacja zatrudnia człowieka, któremu trzeba płacić, jak może zrobić sobie kolejnego androida jak Bernard? A jeśli nie może, to dlaczego?

Adam znajduje w domu stare radio i słucha głosów przeszłości. Czy on rozpoznaje w tym głosie swojego profesora Emfazego? Czy stara się wrócić do życia, które zna? Czy w ogóle wie, jak mógłby wrócić?

Słuchając radia, Adam ma sny o latach pięćdziesiątych i tam jest Goria. Co to znaczy? Czy ona też jest z przeszłości? Czy on marzy o tym, że zabierze ją do bezpiecznego świata, gdzie budynki nie wybuchają z pracownikami w środku?

Adam bierze radio do Bernarda, ale po co? Co chce osiągnąć, do czego namówić Bernarda? Chce sprawdzić, czy podróże w czasie przez radio są możliwe? A może chce, żeby Bernard, sprzątacz z korporacji, zbudował mu maszynę czasu? Dlaczego przychodzi, ale nie mówi, czego chce? Dlaczego Bernard tak dziwnie reaguje, że najpierw jest miły, potem nie chce rozmawiać, a potem znów jest miły? Jaki Bernard ma problem z radiem?

Dlaczego Adam nie próbuje osiągnąć swojego tajemniczego radiowego celu w inny sposób? Dlaczego wzorem Gorii postanowił ograniczyć wszystkie swoje relacje do jednego androida? Dlaczego nie chodzi po barach, nie poznaje ludzi, nie szuka pomocy? Dlaczego nie stara się znaleźć potomków Emfazego, na przykład Urszulki starowinki?

Adam zaprasza Gorię na słuchanie radia. Jaki on ma cel w tej relacji? Chce wrócić z nią do lat pięćdziesiątych? Goria zamiast radia woli seks. Jak on się z tym czuje? Podoba mu się to, czy jest smutny, bo wolałby seks w PRL? Dlaczego potem już nie próbuje zaprosić jej na radio?

Jeśli Adam chce, żeby Bernard naprawił mu radio, to dlaczego nie przyniesie radia do pracy, tak jak to zrobił wcześniej? Co się zmieniło, że te resztki muszą leżeć w domu, do którego dostęp ma niszczycielska Urszula?

Po co Bernard wysyła Adama do kafejki internetowej? Co takiego robi tam Adam, że agenci go namierzają? Pisze do lat pięćdziesiątych? Czy udało mu się zrealizować cel, z którym poszedł do kafejki? Jaki to był cel? Czy cokolwiek, co dzieje się później, jest skutkiem jego wizyty w kafejce?

Dlaczego Bernard go tam wysłał, skoro tak łatwo można go tam namierzyć? Co to znaczy, że Adam jest zbiegiem? Skąd? Z przeszłości, czy z więzienia, czy z prawego brzegu Wisły? Jakie zagrożenie stanowi dla społeczeństwa i dla systemu? Czy agenci wiedzą, że Adam przybył z przeszłości?

Adam włamuje się do innego domu na swoim piętrze i bierze stamtąd radio. Na początku sądziłem, że to dom Urszuli, ale potem okazuje się, że nie. Zatem ile na tym piętrze jest domów, w których są radia z lat pięćdziesiątych? Skąd on wie, że może je tam znaleźć? Czy każde stare radio nadaje się do podróży w czasie? Jak działają te radia w kontekście podróży czasowej i co Adam wie na ten temat?

Adam widzi w telewizji profesora Emfazego. To już nie tylko radio, ale i telewizja odbiera przeszłość? Jak działa sygnał z przeszłości? Czy agenci swoim super sprzętem też mogą go odbierać?

Nagle Adam wraca do lat pięćdziesiątych. Przypadkiem czy świadomie? Czy wystarczyło tylko podłączyć telewizor do radia, czy musiał coś jeszcze zrobić? Cieszy się, że jest w domu, czy tęskni do Gorii? Jeśli tęskni, to dlaczego drugi raz jej nie zaprosił na oglądanie telewizji o przeszłości? Czy teraz chce wrócić do przyszłości? Jeśli tak, to jaki ma plan?

GORIA

Co ona tak naprawdę robi w swojej pracy, poza przebywaniem w biurze? Jakie ona ma talenty, umiejętności, pasje? Czy ma jakiekolwiek zawodowe plany? Czym właściwie zajmuje się jej firma, poza byciem korporacją?

Jak długo Goria pracuje w tej firmie? Czy ma jakieś bliskie relacje z koleżankami? Czy romansowała wcześniej z innymi sprzątaczami? To ona podrywa i kusi Adama, więc jest wrażenie, że może mieć każdego. Dlaczego nie ma i cierpi za drzwiami jego mieszkania? Czy ma jakąś rodzinę? Czy przed pojawianiem się Adama jedyną relację w swoim życiu miała z androidem Bernardem?

Po zniknięciu Adama to Goria zostaje bohaterką filmu. Ma cel, chce odzyskać miłość życia. Ale co ona wie i jaki ma plan? Szybko okazuje się, że nic nie wie i nie ma planu, bo chodzi i płacze, leje darmową wodę litrami, ubiera się w stare ubrania. Czyli przeżywa, ale nie działa.

Goria idzie do androida Bernarda, bo wie, że androidy wszystko pamiętają. Ale my wiemy, że Bernard nie ma czego pamiętać, jest nieistotną figurą w tej opowieści, która nie ma wpływu na nic. Więc ta scena też nie ma wpływu na nic, nic z tej rozmowy nie wynika dla wątku szukania Adama.

Goria płynie z azjatyckim przewoźnikiem gdzieś poza Warszawę. Skąd ona go zna? Czy to jedyny przewoźnik na Wiśle? Jaka jest stawka tego, co ona teraz robi? Czy opuszczanie miasta jest nielegalne?

Goria przypływa do kolekcjonera, żeby kupić stare radio. Daje mu pieniądze, ale nie bierze radia. Dlaczego? Czy radio jest w innej lokalizacji? Dlaczego ona chce tracić cenny czas na czekanie na przesyłkę?

I skąd wie, że do podróży w czasie potrzebne jest stare radio? Przecież Bernard nic jej nie powiedział. Potem Bernard chce się zabić. Czy to przez nią? Czy ona mu coś zrobiła nielegalnego, włamała się do jego mózgu? Jaki Bernard ma problem, że nagle nie chce żyć?

Po co jej radio, skoro w domu Adama wciąż jest radio, którego Urszula nie zdążyła jeszcze zrzucić ze schodów? Dlaczego Goria nie może wykorzystać tego samego mechanizmu do podróży, którego użył Adam? Potem się okazuje, że wykorzystała jeszcze inny, więc po co całe to szukanie radia i kupowanie u kolekcjonera, skoro to kupione radio nie ma wpływu na szukanie Adama?

Goria wyciąga z ręki chip. Dlaczego, w czym to jej przeszkadza? Co ona planuje? Czy ona jest antysystemowa, czy boi się, że chip się spali w trakcie podróży w czasie i ona umrze?

Goria poznaje historię Urszuli i odkrywa wehikuł czasu. Jak to możliwe, że tak szybko potrafi go obsłużyć i przenieść się dokładnie w ten dzień, w który przeniósł się Adam? Skąd ona wie, w który dzień on się przeniósł?

W jaki sposób Goria wraca z Adamem do przyszłości? Czy muszą przekonać profesora? Czy zorganizowanie powrotu jest trudne? Dlaczego Goria chce wrócić do świata, w którym jest ścigana, a nie zostać w bezpiecznej przeszłości i poznać świat swojego ukochanego? Dlaczego im się spieszy?

Na koniec oboje mają skasowaną pamięć i pracują w tej samej sortowni śmieci. Dlaczego dali się złapać agentom? Dlaczego nie przenieśli się w inne miejsce albo w inny czas, na przykład do Ameryki lat dziewięćdziesiątych, czyli krainy największej szczęśliwości?

URSZULA

Poznajemy ją, gdy w domu Adama słucha starego radia. Dlaczego ona nie mówi mu, kim jest? Dlaczego nie wzrusza jej, że oto po osiemdziesięciu latach powrócił jej ukochany i w dodatku słucha w radiu jej taty? Dlaczego ona po prostu wychodzi, gdy spotyka ją chwila, na którą czekała całe życie? Musiała na nią czekać, skoro nigdy się stąd nie wyprowadziła.

Czy Urszula wiedziała, że tatko Emfazy ukrył maszynę czasu za ścianą ich mieszkania? Nawet jeśli ukrył i zabronił jej ruszać, to dlaczego po jego śmierci nie siadła na fotel i nie przemierzała otchłani czasu w poszukiwaniu ukochanego? Jak widać po Gorii, to wcale nie takie trudne.

Urszula zrzuca radio Adama ze schodów. Jak ona w ogóle tak łatwo wchodzi do jego mieszkania? Dlaczego niszczy radio z głosem tatki Emfazego? Czy nie chce, żeby Adam wrócił do czasów jej młodości? Przecież teraz nie stara się go poderwać, więc dlaczego nie chce? A jakby wrócił, to wtedy młoda Urszula mogłaby go kokietować i nagle stara Urszula miałaby już z nim wnuki. Czy Urszula wierzy w istnienie równoległych wymiarów? A może myśli, że jest tylko jedna czasoprzestrzeń i jeśli on wróci i coś zmieni w przeszłości, to ona przestanie istnieć? Ale przecież, jeśli przyszłość jest konsekwencją przeszłości, to niezależnie od tego, co ona zrobi w przyszłości, nie będzie mieć wpływu na przeszłość. Czy Urszula prowadzi rozważania nad relatywnością czasu?

Co ona robiła przez te osiemdziesiąt lat, żeby odzyskać Adama? Była córką genialnego naukowca, dlaczego nie poszła na studia na fizykę i sama nie budowała potem maszyn czasu, żeby znaleźć ukochanego? Dlaczego zmarnowała życie?

Jaki ona ma stosunek do Gorii, pięknej młodej dziewczyny, której orgazmy słyszy przez ścianę? Czy jej nienawidzi? Przecież osiemdziesiąt lat czekała, by mieć z Adamem takie orgazmy, a kiedy w końcu niedoszły kochanek się pojawia, to od razu jest zajęty. Dlaczego w złości Urszula nie przeniesie się w czasie i nie zabije ojca Gorii zanim ją spłodził? Albo swojego ojca, zanim wysłał jej ukochanego w podróż w czasie?

AGENCI

Co to w ogóle za agencja? Czy oni są nad innymi służbami? Czy to elita elity, czy patałachy patałachów? Wyglądają na to drugie.

Namierzyli Adama zbiega i co z tego wynika? Dlaczego go nie złapią, tylko obserwują? Na co oni czekają? Jaki oni mają plan, co mają nadzieję odkryć, obserwując go? Czy chcą odkryć portal do lat pięćdziesiątych i zawładnąć PRL?

Potem szukają Gorii. Dlaczego? W jaki sposób ona zagraża czemukolwiek? Czy na tym etapie wiedzą już, że Adam zniknął? Cieszą się, że nie ma już zbiega, czy cierpią, że zabrał tajemnicę podróży w czasie?

Agenci i policja idą do mieszkania Adama. Dlaczego robią to akurat tego dnia? Jaki mają plan? Czego się boją w związku z działalnością Adama i Gorii? Dlaczego zabijają Urszulę? Jakie zagrożenie ona stanowi dla ich planu? Dlaczego robią nową dziurę w ścianie, skoro Goria już zrobiła dziurę. Czy oni wchodzą od innej strony? Dlaczego?

Co zrobili z Adamem i Gorią po ich zatrzymaniu? Czy ich torturowali, żeby odkryć tajemnicę czasu? Czy od razu ich rozdzielili, czy pozwolili im na pożegnalne tulenie? Dlaczego nie widzimy tego, jak kończy się miłosna podróż naszych bohaterów?

Na koniec agenci kasują pamięć Adamowi i Gorii. Co zrobili z maszyną czasu? Czy kasują im pamięć za karę, czy z poczucia bezpieczeństwa, żeby osoby postronne nie wiedziały, jak powstrzymać ich imperialistyczne plany opanowania całego świata w każdym czasie? Dlaczego kasują im pamięć, a ich nie zabijają, jak bezbronną Urszulę? Szczególnie, że jak pokazuje pierwsza scena filmu, kasowanie nie zawsze jest skuteczne.

ŚWIAT

Dlaczego mosty są zniszczone, ale działają korporacje? Skoro istnieje gospodarka, to dlaczego nikt nie odbudowuje mostów? Czy na prawym brzegu nie ma pracowników, którzy co rano chcą stać w korach w drodze do korporacji? Czy to jest teren opanowany przez rebeliantów? Czy na Wiśle przebiega granicy między Polską a Rosją? Wiem, dlaczego te mosty zostały kiedyś zburzone, ale jakie jest uzasadnienie tego, że wciąż ich nie ma?

Dlaczego w centrum miasta są wysadzane wielkie budynki? Z reakcji Gorii i innych pracowników korporacji wynika, że jest to coś wyjątkowego. Gdyby to była rozbiórka, to najpierw by zdemontowano okna, a potem rozwalano po kawałeczku, jak budynek Universalu, żeby nie było gruzu i pyłu, co zabije setki osób. Więc skoro setki przechodniów zostało narażonych, a dzielnica została pokryta pyłem, to był to zamach terrorystyczny. Czy takie zamachy dzieją się często? Jaki ten zamach ma wpływ na życie pracowników korporacji, Gorii i Adama? Czy władze chcąc chronić obywateli, wprowadzają godzinę policyjną? Czy obywatele boją się chodzić do pracy?

Po co istnieją kafejki internetowe? Skoro już teraz internet jest w powietrzu, a każdy mieszkaniec dużego miasta ma kilka urządzeń do korzystania z niego? Czy kafejki są nielegalne, bo gwarantują anonimowy dostęp do sieci? Kto w czasach, gdy ludzie mają chipy w skórze, ma możliwość anonimowego korzystania z sieci? Dlaczego Adam nie może skorzystać z szyfrowanego połączenia w telefonie?

PODRÓŻE W CZASIE

Jak działają podróże w czasie, skoro ciało zostaje? Czy to jest podróż, czy wirtualna rzeczywistość? Czy Adam trafiając do przyszłości wszedł w czyjeś ciało? W którą stronę potrzebne jest ciało, a w którą można być duchem? Czy maszyna czasu przenosi ludzi z ciałem, a radio przenosi tylko umysł? Jeśli radio przeniosło tylko umysł Adama, to skąd on ma ciało w latach pięćdziesiątych? Czy Goria przeniosła się z ciałem, czy tylko duchem?

Dlaczego wielki inżynier typowany na noblistę zbudował urządzenie, które zostało zamknięte w jego pokoju na osiemdziesiąt lat? Dlaczego nie chciał dzielić się tym ze światem? Dlaczego sam nie chciał oglądać dinozaurów? Dlaczego żaden z jego licznych asystentów nie kontynuował jego badań?

Jaki wpływ ma przeszłość na przyszłość? Czy fakt, że Goria przeniosła się po Adama i wróciła z nim do przyszłości, cokolwiek zmienił w tej przyszłości? Co to za podróże w czasie, które nie zmieniają biegu zdarzeń?

KONSTRUKCJA OPOWIEŚCI

Pierwszy akt trwa ponad godzinę. W tym czasie poznajemy bohatera, który potem okazuje się nie być naszym bohaterem. Nie wiem kim jest, skąd jest, co planuje, ani co on sam na ten temat wie. Nie dzieje się nic.

Drugi akt trwa pół godziny. W tym czasie nasza bohaterka szuka swojego kochanka. Po serii mylnych tropów, z których nic nie wynika, ścigana przez złych agentów, w końcu przenosi się w przeszłość po swojego ukochanego.

Trzeciego aktu nie ma. Nie ma kulminacji wątku odzyskiwania Adama. Widzimy tylko, że znalazła go w przeszłości, a potem są już w przyszłości i ona ma skasowaną pamięć. Czyli coś po drodze poszło bardzo nie tak. Jest to smutne zakończenie, bo jej walka o bycie z Adamem skończyła się porażką, ale nie wiadomo, dlaczego. Z uwagi na brak trzeciego aktu nie można powiedzieć, o czym jest ta opowieść, co ma z niej wynikać.

Na koniec widzimy Adama i Gorię w sortowni śmieci. Oczywiście nie wiemy, ile czasu minęło, odkąd wymazano im pamięć i dlaczego agenci umieścili ich w tej samej pracy. W każdym razie widzimy, że znów mają szansę się pokochać. Czyli ich miłość przetrwała próbę czasu (bo Goria znalazła Adama), ale pojawiło się kolejne zagrożenie: agenci i ich wymazywacz pamięci. Czy miłość Adama przetrwa również próbę niepamięci? Odpowiedź na to może przynieść kolejny film, czyli "Człowiek z magicznym śmiecioszkiem".

Jeśli ta analiza czegoś Cię nauczyła, rozważ wsparcie 5 zł:

Zapraszam też do przeczytania innych analiz:

LISTY DO M. 3

Brak wiarygodności uniemożliwia mi śmiech, wzruszenie i smutek. Nie znając motywacji bohaterów, nie rozumiem, dlaczego podejmują takie decyzje, a w efekcie rozpoznaję ich działania jako pozbawione sensu.

TWÓJ VINCENT

Gratuluję, zazdroszczę, ale też nie boję się pytać: dlaczego znalazły się miliony na artystów malarzy, a nie znalazło nic na artystów scenarzystów i artystów konsultantów?

POWRÓT DO LISTY ANALIZ