POCAHONTAS

Scenariusz: Carl Binder, Susannah Grant, Philip LaZebnik

Reżyseria: Mike Gabriel, Eric Goldberg

W 2024 roku na znakomitym festiwalu festiwalu Script Fiesta analizowałem „Pocahontas”. Jednym z autorów scenariusza jest Philip LaZebnik, mentor mój i dziesiątek polskich twórców kina familijnego, którzy rozwijali swoje projekty na warsztatach Młode Horyzonty Lab.

Zapraszam do analizy opowieści, która 30 lat temu wzruszała nas kolorowym wiatrem i rozdzierała nasze serca nieszczęśliwym zakończeniem. Oraz do zauważenia niekonsekwencji w kulminacji i kontrowersji, które ukazała nasza dojrzałość kulturowa.

BOHATERA

Chociaż opowieść zaczyna się od długiej sekwencji eksponującej Johna, to bohaterą filmu jest Pocahontas. Warto przy tej okazji zdefiniować pojęcie najważniejszej osoby opowieści. Nie zawsze jest to osoba, którą poznajemy jako pierwszą. Ani osoba, która ma najwięcej czasu na ekranie. Ani osoba, z perspektywy której oglądamy opowieść. Ani osoba, która zmienia się w przebiegu opowieści. Ani osoba, która ma najwięcej relacji. Ani osoba, której imię jest w tytule. Jednak zawsze to osoba, która ma największy wpływ na przebieg opowieści. Czyli ma największy wpływ na przebieg kulminacji. W kulminacji tego filmu Pocahontas powstrzymuje wojnę, żeby uratować ukochanego.

KONSTRUKCJA

1 ZWYKŁE ŻYCIE

(świat, rutyna, relacje, charakter)
Pocahontas żyje w Virginii w północnej Ameryce w 1607 roku. Jest młodą dziewczyną. Nie wiadomo, ile dokładnie ma lat. Może jest jeszcze nastolatką, bo nie pełni żadnej roli w swojej społeczności. Jest niepokorna, spontaniczna, życzliwa i ciekawa świata. Jest córką szefa plemienia, ale nie wiadomo, czy jej przeznaczeniem jest przejąć władzę po tacie. Ma bliską relację z tatą, który próbuje układać jej życie, ale jest asertywna i potrafi sama o sobie decydować. Ma przyjaciółkę, amanta i zwierzaki, ale jej najbliższa osobą jest babcia-wierzba.

2 ZABURZENIE

Pewnego dnia tata wraca z zwycięskiej bitwy i planuje ślub Pocahontas z najlepszym amerykańskim wojownikiem Kokoumem. Każe córce dojrzeć, ale ona nie wie, jaką wybrać drogę.

3 CEL

Pocahontas widzi angielskiego przybysza Johna i od razu się w nim zakochuje. Tu zaczyna się wątek romantyczny, który zadaje główne pytanie dramaturgiczne: „Czy Pocahontas i John będą razem?” Okaże się na końcu filmu!

Warto zauważać, że dzięki pierwszej sekwencji wiemy więcej niż Pocahontas:

• Znamy antagonistę. To grupa angielskich piratów i rasistów dowodzona przez chciwego Gubernatora, który chce zabijać Amerykanów, żeby zagrabić ich złoto. Gdy Pocahontas widzi dziwne chmury, nie wie jeszcze, że życie jej plemienia jest zagrożone. Ale my wiemy!

• Znamy Johna. Wiemy, że nie jest tak zły, jak Anglicy, z którymi przybył do Virginii. Jest sławny dzięki wielu przygodom w nowych światach. Podczas sztormu okazuje się odważny, opiekuńczy i solidarny. Nie ma bliskich relacji, jego towarzysze to tylko koledzy z pracy. Niestety John też jest rasistą.

Dzięki dwóm sekwencjom ekspozycyjnym mamy wiele obietnic, które budują nasze zaangażowanie w opowieść: Czy piraci znajdą złoto? Czy Pocahontas sprzeciwi się tacie? Czy Pocahontas znajdzie swoją drogę? Czy Pocahontas i John będą razem? Czy wybuchnie pierwsza wojna między Ameryką i Anglią?

Czy na pewno główną sprawą, którą załatwia bohatera, jest podryw ładnego pirata? Może jednak jest nią uniknięcie rzezi swojego plemienia? Chociaż groźba wojny jest obecna na ekranie, a z czasem również w głowie Pocahontas, to nie jest główny konflikt opowieści, ponieważ:

• Pocahontas rozpoznaje to zagrożenie dopiero w połowie filmu.

• Pocahontas w kulminacji nie walczy o życie ukochanego, żeby powstrzymać wojnę, ale powstrzymuje wojnę, żeby uratować życie ukochanego - kolejność ma znaczenie.

• Mentorka babcia-wierzba prawie wcale nie zajmuje się doradzaniem w sprawie unikania wojny, ale jest skupiona na romansie wnuczki.

4 PRZESZKODY

Pocahontas nie jest łatwo zbudować związek z Johnem, ponieważ:

• Tata nigdy nie zaakceptuje takiego zięcia i każe brać ślub z Kokoumem.

• Ona czuje strach przed nieznajomym.

• Ona musi wymykać się na randki.

• John jest rasistowskim oszołomem (ale wystarczy zaśpiewać mu „Kolorowy wiatr” i już nie jest).

• Ona ma wątpliwości, czy romans z Anglikiem to dobra decyzja.

• Szef Amerykanów i szef Anglików ogłaszają, że randkowanie z wrogiem to zdrada.

• Amerykanie aresztują Johna.

• Johna czeka egzekucja o świcie.

UWAGA:
Przeszkodą nie jest nieznajomość języka angielskiego. Wieje kolorowy wiatr, Pocahontas słucha swojego serca i jej serce już zna angielski!

5 PRZEKROCZENIA

Przed przybyciem piratów Pocahontas nie wie, jaka jest jej droga. Ale babcia-wierzba każe jej iść za głosem serca, a serce prowadzi ją do Johna. Mimo wątpliwości, dzięki randkowaniu Pocahontas rozumie, że jej droga to miłość. Po śmierci Kokouma i pojmaniu Johna znów jest zagubiona i ma obawę, że wybrała złą drogę. Ale kompas ze snu i babcia-wierzba przekonują ją, że jej drogą jest „on”- ukochany John!

6 KULMINACJA

Przemieniona Pocahontas robi to, czego nie potrafiła zrobić wcześniej: wyznaje tacie i całemu plemieniu, że kocha Johna. Jest gotowa oddać życie, żeby go uratować. To poświęcenie porusza surowego tatę tak bardzo, że zgadza się uwolnić Johna i zaniechać wojny. Jednak to nie koniec konfliktu, jeszcze przewrotka trzeciego aktu!

Zły szef Anglików nie jest tak wrażliwy jak szef Amerykanów. Nie porusza go miłość Johna i Pocahontas. Gubernator pragnie tylko złota, więc strzela do szefa Amerykanów. Jednak uwolniony John osłania przyszłego teścia i przyjmuje kulę. Ciężko ranny musi wracać do Anglii. Pocahontas decyduje się zostać w Ameryce, bo tu jest jej miejsce. Rozstają się, ale zanim ukochany odpłynie, bohatera wysyła mu kolorowy wiatr, który już zawsze będzie z nim.

NIEKONSEKWENCJE

Nieszczęśliwy koniec jest bardzo atrakcyjny, ponieważ jest zaskakujący. Jest też wychowawczy dla młodych osób, ponieważ pokazuje, że czasem związki się kończą, tracimy ukochane osoby, nie żyjemy długo i szczęśliwie. Ale decyzja o rozstaniu zdaje się absurdalna, ponieważ nie wiadomo, z czego wynika.

Pocahontas była gotowa oddać całe życie, aby uratować ukochanego. Dlaczego nie jest gotowa oddać roku życia, żeby popłynąć z nim do angielskiego szpitala? Za rok mogą tu wrócić.

Pocahontas mówi, że jej miejsce jest tutaj. Jakie to miejsce? Ona nie ma żadnej roli w swojej społeczności. Nie jest i nie będzie za nic odpowiedzialna. Walcząc o miłość i powstrzymanie wojny, nie zrozumiała niczego na temat swojej przynależności do tego plemienia albo do napadniętej Ameryki.

John jest postrzelony. Wcześniej amerykańscy lekarze mówili, że nigdy nie widzieli takiej rany. Anglicy twierdzą, że tylko szpital w Londynie może uratować Johna. Ale ich piracka karetka dopłynie tam za jakieś 4 miesiące. Czy John przeżyje ten transport? To jest tak daleko, że staje się oczywiste, że jeśli John może przeżyć 4 miesiące na targanym sztormami statku bez dostępu do świeżego czegokolwiek, to może zostać w amerykańskiej wiosce. Jeśli nie może, to dlaczego?

WĄTEK B

Bohaterem drugiego wątku jest chciwy Gubernator. Pragnie złota, ponieważ złoto zapewni mu uznanie króla. Jak wszyscy Anglicy, jest rasistą, który uważa, że Amerykanów należy zabijać. Na drodze do zrealizowania celu ma wiele przeszkód: dopłynięcie do Ameryki w sztormie, zbudowanie obozu, brak złota w wykopach, pierwsza bitwa z Amerykanami, zdrada Johna, zdrada Thomasa i reszty piratów. Pierwsze przeszkody Gubernator pokonuje dzięki Johnowi. Gdy go traci, wciąż walczy dzięki pomocy Thomasa i załogi. Ale w kulminacji zostaje sam. Zdradzony przez swoich ludzi, nie jest w stanie kontynuować swojej misji. Przegrywa.

UWAGA:
Widzowie od połowy opowieści wiedzą, że misja Gubernatora nie jest wykonalna, ponieważ Amerykanie nie mają złota. On w to nie wierzy, ale widzowie wiedzą już, kto w tym konflikcie jest niesłuszną ofiarą, a kto oszalałym oprawcą.

WĄTEK C

Szop i Piesio. Zaczynają jako wrogowie, a kończą jako przyjaciele. Piesio nie wraca do Anglii, zostaje członkiem plemienia w amerykańskich szatach. To, co nie udało się w głównym wątku, udało się w wątku zwierzaków. Jednak międzyrasowa miłość jest możliwa!

POZOSTAŁE POSTACIE

Bliskie Pocahontas:

Tata Powhatan
Dynamiczna postać. Na początku dąży do wojny, ale zmienia się dzięki Pocahontas. W kulminacji wybiera pokój.

Przyjaciółka Nakoma
Dynamiczna postać. Na początku lojalna wobec plemienia, donosi szefowi, że jego córka randkuje z Anglikiem, ale zmienia się dzięki Pocahontas. Staje się lojalna wobec miłości i załatwia Pocahontas ostatnią randkę w więzieniu.

Babcia-wierzba
Statyczna postać. Mentorka, która zawsze wie więcej i życzliwie pomaga młodym zakochanym.

Kokoum
Statyczna postać. Poważny, zaangażowany wojownik. Może jakby nie umarł, to zmieniłby się dzięki Pocahontas. Ale umarł, więc nie miał okazji stać się inny.

Szop i ptaszek
Dynamiczne towarzystwo. Na początku są przeciwko romansowi Pocahontas z piratem, ale zmieniają się dzięki relacji z pirackim piesiem.

Bliskie Johna:

Zły Gubernator
Statyczna postać. Antagonista, który zawsze chce grabić i zabijać. Gdy w kulminacji wszyscy rezygnują z wojny, on wciąż pragnie mordu, za co zostaje sprawiedliwie ukarany.

Kolega Thomas
Dynamiczna postać. Na początku lojalny wobec piratów, donosi szefowi, że jego najlepszy żołnierz wymyka się na randki z Amerykanką, ale zmienia się dzięki Pocahontas (szkoda, że nie z powodu morderstwa, jakiego dokonał). Staje się lojalny wobec pokoju, przejmuje władzę w wiosce piratów i aresztuje Gubernatora. Kolega Thomas ma po stronie angielskiej dokładnie taki sam przebieg jak przyjaciółka Nakoma ma po stronie amerykańskiej.

TEMAT I PRZESŁANIE

Ta opowieść portretuje trzy tematy. W ramach każdego tematu przekazuje konkretną myśl / wartość / morał.

Własna droga życiowa
Wiele osób musi zdecydować, czy robić to, czego się od nich oczekuje, czy to, czego same chcą. Pocahontas i postacie drugiego planu uczą się, że trzeba słuchać serca (kolorowego wiatru).

Różnice kulturowe
Amerykanie są spoko, ale Anglicy wcale tak nie myślą. John i jego koledzy są przekonani o swojej kulturowej wyższości i planują przemienić Amerykanów w Anglików. John, dzięki najpiękniejszej polskiej piosence, uczy się akceptacji dla świata, którego nie zna. Przestaje być rasistą i akceptuje, że każda osoba ma prawo żyć, jak chce.

Odpowiedzialność za środowisko
Amerykanie prowadzą zrównoważoną gospodarkę zasobami naturalnymi. Anglicy wycinają lasy, rozkopują ziemię, niszczą. Robią to wszystko w poszukiwaniu złota. Chociaż żadna z postaci nie ma refleksji na temat braku umiarkowania w konsumpcji, to młodzi widzowie rozumieją lub chociaż przeczuwają, że pragnienie kapitalistycznego wzrostu jest szaleństwem, a socjalizm jest bezpieczny dla ludzi i ich środowiska (czyli dla ludzi).

KONTROWERSJE

Chociaż dla wszystkich widzów jest jasne, że zły Gubernator jest generatorem konfliktu, to film buduje toksyczne wrażenie symetrii między stronami konfliktu. Zdaje się, że Amerykanie szykujący się na wojnę są równi Anglikom szykującym się na wojnę. Nawet wizualnie są w ten sposób porównywani. Ale to porównanie jest kłamstwem. Anglicy to przemocowi najeźdźcy. Nie ma nic złego w szykowaniu się do wojny z rasistami i mordercami.

Gubernator ranił angielskiego Johna i został aresztowany. Thomas zamordował amerykańskiego Kokouma i zero konsekwencji. Nie przeprasza jego rodziny, nie bierze udziału w żadnej ceremonii na jego grobie. Okazuje się, że życie Amerykanów nic nie znaczy.

W filmie familijnym piosenka o zabijaniu dzikich, brudnych, czerwonych pogan, którzy nie są ludźmi, nie jest spoko.

8 SEKWENCJI

Większość klasycznie skonstruowanych opowieści można ławo podzielić na 8 sekwencji. Przeważnie te sekwencje mają takie tematy:

1 ZWYKŁE ŻYCIE – do 13 minuty
Ekspozycja Johna, chciwa intryga szefa Anglików, ekspozycja Pocahontas, matrymonialna intryga szefa Amerykanów.

2 ZABURZONE ŻYCIE - do 23 minuty
Na rozstaju rzeki: wybrać prosty los czy za łukiem rzeki nieznany świat? Porada babci-wierzby o słuchaniu serca. Dziwne chmury. Pocahontas zakochuje się w Johnie.

3 ŁATWE PRZESZKODY – do 34 minuty
Podchody Amerykanów do poznania tajemniczych bestii. Podchody Anglików do znalezienia złota. Podchody Johna do poznania kraju. Podchody Pocahontas do poznania Johna. Pierwsza randka, zbudowanie zaufania, magiczne pokonanie bariery językowej.

4 TRUDNE PRZESZKODY – do 44 minuty
Pierwsza bitwa Anglików z Amerykanami. Druga randka, poznawanie swoich światów. Pocahontas przemienia rasistę w Johna w empatyczną osobę.

5 ZŁO KONTRATAKUJE – do 56 minuty
Przygotowania Anglików do wojny. Wymykanie się zakochanych na nielegalną randkę. Wątpliwości Pocahontas. Przygotowania Amerykanów do wojny. Niechęć taty Pocahontas do pokoju. Niechęć szefa Johna do pokoju. Zdrada przyjaciół. Diagnoza babci-wierzby: tylko, jeśli nie dojdzie do walki, będą mogli być razem. Pocałunek zakochanych.

6 TOTALNY DRAMAT – do 66 minuty
Atak Kokouma, atak Thomasa, śmierć Kokouma. Pojmanie Johna, wyrok śmierci. Nawrócenie przyjaciółki. Ostatnia randka w więzieniu. Znalezienie kompasu ze snu. Wiara w miłość!

7 KULMINACYJNA BITWA – do 70 minuty
Amerykańscy i angielscy żołnierze spieszą się na wojnę, Pocahontas spieszy się uratować Johna. Gotowość oddania życia za ukochanego. Publiczne wyznanie miłości i publiczna krytyka nienawiści. Przemiana taty i ułaskawienie Johna. Kontratak Gubernatora, bunt piratów, postrzelenie Johna, pojmanie Gubernatora.

8 NOWE ZWYKŁE ŻYCIE – do 75 minuty
Decyzja Pocahontas o rozstaniu. Odpłynięcie Johna. Kolorowy wiatr na zawsze w naszych sercach 🥹.

Jeśli ta analiza czegoś Cię nauczyła, rozważ wsparcie 5 zł:

Zapraszam też do przeczytania innych analiz:

1670

To jest bardzo śmieszny, błyskotliwy i świetnie zrealizowany serial. A jak to jest napisane? Czy konflikty są angażujące? Czy przebiegi postaci są spójne? Czy to jest mockument? Czy scena diabelskiego opętania pasuje do satyry?

W NICH CAŁA NADZIEJA

Większość opowieści portretuje dwa procesy: zewnętrzny i wewnętrzny. Bohatera coś robi, a w wyniku tego robienia jakoś się zmienia, a w wyniku tej zmiany w kulminacji robi coś inaczej. Ten film nie ma procesu wewnętrznego. Bohatera jest statyczna, jej walka o życie do niczego ją (a więc i nas) nie prowadzi.

POWRÓT DO LISTY ANALIZ